| Vatandaşlar Ayaklanıyor Bağımsız Gazetecilik ve Demokrasinin Yayılması
Bağımsız gazetecilik ve toplumsal ayaklanmalarVatandaşlar Ayaklanıyor
DAVID HOFFMANÇeviri: Füsun Özlen
Paloma Yayınevi
"Vatandaşlar Ayaklanıyor adlı kitabında, dünyanın en büyük sivil medya geliştirme örgütü Internews’un kurucusu David Hoffman’ın bağımsız gazeteciliğin dünyanın her yerinde yaşam kalitesini arttırdığı yolundaki iyimserliğine tanık oluyoruz.” NİLAY KARAELMAS
David Hoffman’ın, 2014’te basılmış olan Vatandaşlar Ayaklanıyor adlı kitabına yetişememiş olsa da, ikinci yılını bugünlerde geride bıraktığımız Gezi olaylarını da incelemiş olması kuvvetle muhtemel. Yetişseydi, sosyal medyanın gücüyle ilgili örnekler arasında kitapta yer almış olacağından hiç kuşkumuz olmasın. Bu çalışma, dünyanın çeşitli yerlerinde özgür medyanın gücünün tartışılmaz olduğunu ortaya koyuyor. Hatta Sovyetler Birliği’nin yıkılması sırasında Moskova’da görevli batılı bir gazeteci bu kitabın yazarına şöyle demişti: “Soğuk savaşı neden Batı kazandı? Silah kullandığı için değil. Demir Perdeyi silahlar delmedi; bunu, silahtan daha keskin olduğu kanıtlanan medya yaptı.” Paloma Yayınevi’nden Füsun Özlen’in Türkçeye çevirisiyle çıkan Vatandaşlar Ayaklanıyor adlı belgesel film tadındaki inceleme kitabını okumayı tamamladığımda, “bizim medyanın da Türkiye’deki siyasi gelişmeleri değiştirme gücü olduğunu” hayal ettim. Bağımsız gazeteciliğin demokrasinin yayılmasını sağladığını anlatan bu kitap, özgür medyanın uyuşmazlıkları etkin bir biçimde önlediğini, serbest seçimler yapılmasını olası kıldığını, yolsuzlukları görünür kıldığını, yeni ülkelerin kurulmasına yardımcı olduğunu, doğal afetler sırasında hayati bilginin paylaşımıyla can kurtardığını ve serbest eğitim ile kadın hakları gibi alanlarda büyük sosyal değişim sağladığını yerinden örneklerle belgeliyor. Kitapta aynı zamanda, medyanın (Ruanda’da olduğu gibi) soykırımı tetiklemek gibi kötücül amaçlar için kullanılabildiğine de dikkat çekiliyor. Vatandaşlar Ayaklanıyor kitabının yazarı David Hoffman, Amerikalı bir gazeteci ve aktivist. Son otuz yıldır gelişmekte olan ülkelerde bağımsız medyayı destekleyen “Internews” adlı bir STK’nın kurucusu ve onursal başkanı. Bu görevi nedeniyle Hoffman, Doğu Avrupa, Asya, Afrika ve Latin Amerika’daki çeşitli ülkelerde yürütülen bazı projelere katıldı. Bu projeler yasal tavsiye, teknolojik yardım ya da yerel medya için gazetecilik eğitimi alanlarında yürütüldü. Bu deneyimlerinin büyük bir kısmını Vatandaşlar Ayaklanıyor kitabında anlatıyor Hoffman… Ve kitabının, gazeteciliğin baş aktör olarak belirmesi olgusunu anlatan ve uluslararası işlere gözlemci olarak değil, doğrudan katılan en kapsamlı çalışma olduğunu söylüyor. Kitapta Sovyetler Birliği’nden, Afganistan ve Pakistan’dan, Ruanda’dan, Çin’den ve Haiti’den birbirinden çok farklı örnek olaylar alınarak savaşta, siyasal ayaklanmalarda ve doğal afetlerde bu ülkelerdeki yerel medya örgütlerinin ve bizzat bireylerin (vatandaşların) oynadığı rol ya da sosyal medyanın kalkınma için potansiyel bir araç olması anlatılıyor. Kitabın pek çok bölümünde Hoffman, kişisel “anekdotlara” da yer veriyor. Internews’un ülke çapındaki bağımsız radyolara verdiği destek sırasında gerçekleştirdiği Afganistan seyahati ve Sovyetler Birliği’ne 1980’li yılların sonundan başlayarak yaptığı seyahatler bunlara iyi birer örnek. Çeşitli ABD Kongre üyeleri ile Sovyet Parlamentosu’nun bazı mensupları arasındaki canlı tartışmaların uydu televizyonu aracılığıyla aktarıldığı “Başkentten Başkent’e” adlı TV programının Sovyet rejiminin yıkılmasına olan etkisi de bu kitapta yer alıyor. Mısır’daki otoriter rejimin yıkılmasını teşvik etmek amacıyla kişisel çabaları ile sosyal medyayı anonim bir şekilde kullanan “Wael Ghonim” adlı kişinin öyküsü de kitabın aktardığı ilginç deneyimlerden biri. Ayrıca 2011’de Mısır’da meydana gelen siyasi değişim, “Hepimiz Halid Said’iz” adlı Facebook grubunun bakış açısından anlatılıyor. Hoffman, bu Facebook sayfasının tüm ülkedeki insanların harekete geçmesi için bir araç olarak nasıl kullanıldığının ayrıntılarını sergiliyor. Ruanda’da ise medyanın, gerektiğinde çatışmayı ve şiddeti nasıl teşvik ettiği üzerinde duran Hoffman’ın, genelde bağımsız gazetecilik ve medyanın dünyanın her yerinde yaşam kalitesini arttırdığı yolundaki iyimserliğini koruduğuna tanık oluyoruz. | | Book Review: Citizens Rising: Independent Journalism and the Spread of Democracy by David Hoffman
http://blogs.lse.ac.uk/lsereviewofbooks/2013/11/28/book-review-citizens-rising-independent-journalism-and-the-spread-of-democracy/
During the last thirty years, American journalist and activist David Hoffman has been the most visible figure of Internews: a non-profit organisation created in California that works to support independent media in developing countries. As president emeritus and one of the founders of Internews, Hoffman has had the opportunity to be directly involved in different projects in Eastern Europe, Asia, Africa and Latin America. These projects have included the provision of legal advice, supply of technology, or training of journalists for local media.
Some of these experiences are described in Citizens Rising: Independent Journalism and the Spread of Democracy. While it claims to be ‘the first book presenting a comprehensive look at the emergence of the media as a primary actor, and not merely an observer, of global affairs’, any media scholar would quickly dismiss this statement, particularly when looking at the vast scholarship concerned with issues such as media and globalisation, political communication, or media and development. Instead, Citizens Rising reads as a summary of some of the work conducted by Internews throughout the world in the last few decades.
Focusing on cases from the Soviet Union, Afghanistan, Pakistan, Rwanda, and China, among others, the book explores the role of local media organisations during episodes of war, political unrest, natural disasters, or as potential tools for development. The tone of the chapters varies. Some abound with personal anecdotes, such as Hoffman’s description of a journey through Afghanistan during which Internews was providing support to independently owned radio stations, or his personal involvement in the series Capital to Capital, which in the late 1980s broadcasted live discussions between members of the American Congress and the Soviet Parliament made possible thanks to satellite television. Other chapters adopt a more distant perspective and appear to be a general summary of the political situation of a country, such as the chapter dedicated to Myanmar. A third group of chapters focus on the struggles confronted by particular individuals when trying to use the media to foster development or political changes in their localities, for example, Bitange Ndemo in Kenya or Wael Ghonim in Egypt.
Thanks to the personal involvement of Hoffman and the accounts of local activists, some of these chapters illuminate interesting (although not necessarily new) details about the challenges confronted by these individuals when attempting to use the media to advance political or social goals. For instance, in the aforementioned case of Bitange Ndemo, the book explores the different strategies followed by Ndemo to overcome the bureaucracy of the Kenyan government and force it to become more transparent through the use of digital tools. Similarly, the Egyptian revolution of 2011 is told from the perspective of one of the administrators of the Facebook group ‘We are Khaled Saeed’, describing how that page gradually became a tool which contributed to the mobilization of people in the country.
Credit: WITNESS.org CC BY-NC-ND 2.0
Using examples from Rwanda and the Balkan war, the book gives some perspectives regarding how the media can also be used to foster conflict and violence. Nonetheless, in most cases, Hoffman does not hide his optimism towards the role that journalism and the media can play in improving the lives of people all over the world. This kind of optimism is not new and can already be found in early accounts about the potentiality of the telegraph to bring peace and understanding to people. Unfortunately, these observations tend to fall into extremely simplistic portrayals regarding the role of the media in contemporary societies, and Citizens Rising does not escape this pitfall.
In the introduction, Hoffman warns that ‘it is easy to make a fetish of technology’, and he claims that ‘it is people who make the difference’. However, the book still falls into a type of techno-determinism, assuming that the mere introduction of a specific technology and an increase in the availability of information per se would strengthen democracy and bring development. There is little exploration into the structural political, social or economic constraints that may prevent these changes happening and there is also a lack of reflection regarding the type of development promoted by media organisations, which, as David Harvey has pointed out, in many occasions have been the instrument of the upper classes to push neoliberal agendas. Inevitably, this also raises questions about the work of Internews. On several instances, Hoffman highlights how Internews has tried to spread values such as ‘objectivity’ or ‘impartiality’ into local media organisations. But these values originate in Anglo-American contexts and there is little reflection concerning how locals receive them and adapt to them, whether they clash with previous traditions, or if there might be alternative local perspectives towards the media that might be worthwhile to encourage.
Perhaps, the most accomplished chapter is the one dedicated to natural disasters, particularly the section concerning the earthquake of 2010 in Haiti. In this case, the focus is not so much on the experiences of Hoffman or specific activists, but rather on what people can do with the media technologies available at their disposition, such as mobile phones and local radios. In addition, this chapter provides a much more complex picture, exploring the limits of the media in these situations, and how Haitians could not properly communicate some of their needs to international relief organisations due to the lack of coordination of the latter.
It is my feeling that Citizens Rising: Independent Journalism and the Spread of Democracy would perhaps not be of interest to media and communication scholars. However, it could be useful for undergraduate or A level students, as a starting point for the exploration of current relevant debates in the field, regarding the role of the media on issues of development, natural disasters or conflicts.
———————————-
César Jiménez-Martínez is a PhD candidate in Media and Communications at the London School of Economics. He is researching how competitive meanings of the nation struggle in the media. Previously, he worked for several years as a journalist for newspapers and television in Chile, and he holds and MSc in Global Media and Communications from the London School of Economics and the University of Southern California. Read more reviews by César.
| |
ANASAYFA