Dorian Gray'in Portresi

Reading Hapishanesi Baladı

Reading kentinin hapishanesinde
Yüz karası bir utanç çukuru var,
Zavallı bir adam yatıyor orda;
Alevin dişleri kemirmiş onu,
Kavurucu bir örtüye sarmışlar
Adı bile yazmıyor mezarında

Kıyamet gününe kadar bırakın
Huzur içinde yatsın uyusun
Anlamı yok aptalca ağlamanın
İç geçirmenin matem tutmanın
Öldü, çünkü ölmesi gerekliydi
Sevdiğini öldüren bu adamın

Kulak verin sözlerime iyice
Herkes öldürebilir sevdiğini
Kimi bir bakışıyla yapar bunu
Kimileri dalkavukça sözlerle;
Korkaklar öpücük ile öldürür
Yürekliler kılıç darbeleriyle

Her İnsan Öldürür Sevdiğini / Oscar Wilde

Her insan öldürür gene de
sevdiğini
Bu böyle bilinsin herkes tarafından,
Kiminin ters bakışından gelir ölüm,
Kiminin iltifatından,
Korkağın öpücüğünden,
Cesurun kılıcından!

Kimisi aşkını gençlikte
öldürür,
Yaşını başını almışken kimi;
Biri Şehvet'in elleriyle
boğazlar,
Birinin altındır elleri,
Yumuşak kalpli bıçak kullanır
Çünkü ceset soğur hemen.

Kimi pek az sever, kimi derinden,
Biri müşteridir, diğeri satıcı;
Kimi vardır, gözyaşlarıyla bitirir işi,
Kiminden ne bir ah, ne bir figan:
Çünkü her insan öldürür
sevdiğini,
Gene de ölmez insan.

Ahlak dersi veren erkek, çok kere iki yüzlüdür; ahlak dersi veren kadın ise her zaman çirkin.

Aile hayatının güzelliği gibi hiçbir şey yoktur.

Bu dünyada yalnız iki facia vardır: Biri, insanın istediğini elde edememesi; öteki de etmesidir.

Hakiki aşk ıstırap çeker ve sessizdir.

Başarı kuvvetli olana gülümser, başarısızlık zayıflara çullanır.

Cömertlik, dostluğun özüdür.

Tecrübe, herkesin hatalarına verdiği addır.

Hepimiz için bir dünya vardır. İyilikle kötülük, günahla suçsuzluk bu dünyanın içinde elele yürürler.

Dünyayı, akıllılar yaşasın diye budalalar kurmuştur.

İnsanın bıraktığı her tesir bir düşman yaratır.

Gençlik, sahip olunmağa değer tek şeydir.

Vazife, insanın başkalarından beklediği şeydir, kendi yapacağı şey değil.

Gözyaşı, çirkin kadınların sığınacağı bir şeydir, güzelleri yıpratır.

Erkekler hayatı çok erken, kadınlar çok geç tanırlar.

Istırabın bulunduğu her yer mukaddestir.

Kader, bize haberci göndermez.

İnsan gerçekten bir kadını severse, onun gözünde dünyadaki bütün kadınlar kesin olarak manasını kaybeder.

Kalpler yaralanmakla yaşar.

Bir kadın tekrar evlenirse bu ilk kocasından nefret ettiği içindir. Bir erkek tekrar evlenirse bu da ilk karısına taptığı içindir.

Gençlik, sahip olunmaya değer tek şeydir.

Erkekler güzel şeyler söylemeyi bırakınca, onları artık düşünemez de olurlar.

Oscar Wilde'in Son Vasiyeti
Peter Ackroyd
CAN YAYINLARI / Çağdaş Dünya Edebiyatı

İngiliz edebiyatın ünlü yazarları arasında yer alan Peter Ackroyd, genellikle romanlarında tarihsel ve biyografik konuları işleyen bir yazar. Oscar Wilde'ın Son Vasiyeti adlı bu romanında, İrlandalı büyük yazar Oscar Wilde'ın aykırılıklarla dolu yaşamından, Paris'te yalnızlık ve yoksulluk içinde geçen son günlerinden ilginç bir kesit sunuyor. Peter Ackroyd'un olağanüstü ustalıklı bir anlatımla sunduğu ve araştırmalarıyla desteklediği hayal gücünün ürünü olan bu yapıt, Oscar Wilde'ın kendisi tarafından kaleme alınmışçasına inandırıcı ve etkileyici. Sürgünde yaşadığı, parasızlık çektiği halde kendine acımaktan kaçınan Oscar Wilde, zamanını kafelerde İngiliz dostları ve Fransız ahbaplarıyla geçirirken, bir estetikçi ve yazar gözüyle kendi yaşamını da değerlendiriyor. Paris'teki bir otel odasında, yalnızlık ve çaresizlik içinde ölen ünlü yazara ilgi duyan herkes, Tomris Uyar'ın nitelikli çevirisiyle sunduğumuz, yazarın özgün ve çarpıcı bir portresi niteliğindeki bu kitabı kesinlikle okumalı

Duygusal, ukala, dâhi: Oscar Wilde

Dünya edebiyatında ismi belki de en çok bilinen yazar ve şairlerden birini tanıtmayı görev bildik bu kez: Oscar Wilde. İsimlerini bildiğimiz bu büyük insanların kitaplarından iki tanesini söyle deseler çoğumuz bilemeyeceği için bu yazıları hazırlayarak biraz ilginizi çekmeye çalışıyoruz farkındaysanız. Tanıyalım, gidelim kitapçıya, kitaplarını alıp okuyalım, okutalım. Amaç bu.

Oscar Fingal O’Flahertie Wills Wilde, 1854’te İrlanda’nın başkenti Dublin’de doğmuş. Babası ünlü bir doktormuş ama aynı zamanda arkeoloji ve folklor konulu kitaplar da yazıyormuş, annesi ise devrimci şiirleriyle tanınan bir şairmiş. Başarılı bir öğrenci olarak büyüyen Wilde, bunun karşılığında çeşitli burslar kazanarak ailesine yük olmadan eğitimini sürdürmüş. Oxford Magdalen College’den şeref listesine girerek mezun olduktan sonra sanat eleştirmeni olarak çalışma hayatına atılmış.

Edebiyat daha küçüklüğünde kanına girmiş olan sanatçı, 1878 yılında halen üniversite öğrencisiyken yazdığı “Ravenna” isimli şiiriyle Newdigate Ödülü’nü kazanmış. Dublin’de âşık olduğu Florence Balcome, onun yerine Dracula’nın yazarı Bram Stoker ile nişanlanınca, İrlanda’yı terk etmiş. Londra’ya yerleştikten bir süre sonra ilk kitabı “Poems” (Şiirler) yayımlanmış. 1884 yılında evlenmiş ve iki oğlu olmuş. “Sanat sanat içindir” anlayışını sonuna kadar benimsemiş, sanatta estetik akımının yılmaz bir neferi olmuş kişilik Wilde, bu konudaki bir konferanslar dizisi için gittiği Amerika’da kaldığı dönemde önemli yazar ve şairlerle tanışma olanağı bulmuş. Oradan Avrupa’ya döndüğünde ise yerleşmek için sanat şehri Paris’i seçmiş.

“Duchess of Padova” (Padova Düşesi), “The Importance of Being Earnest” (Ciddi Olmanın Önemi) gibi çok bilinen oyunlarını kaleme alan Wilde, yaşamının tek romanı olan “The Picture of Dorian Gray” (Dorian Gray’in Portresi)’i de 1891’de yayımlamış.

Oyunlar ve makaleler yazan, sanat eleştirmenliğine devam eden Wilde, evlenmesine ve çocukları olmasına rağmen cinsel tercihinin bu yönde olmadığını gösteren davranışları nedeniyle yargılanmış ve hapse girmiş. Zira devir, bu tip bir yaşam tarzını kaldıracak bir zaman dilimine rastlamıyormuş. Cezası onaylandığında her şeyi de elinden alınmış. Hapisteyken, oradaki gözlemleri, yaşadıkları ve sevgilisine seslenişini içeren kitabı “De Profundis”i yazmış.

Serbest kaldıktan sonra kimse tarafından sevilmediğini ve onaylanmadığını hisseden sanatçı, ismini değiştirip Sebastian Melmoth adını almış ve ne yapacağını bilmeden gezmeye başlamış. Orada burada parasız bir şekilde dolaşmaktan hastalanıp yatağa düşen ve 1900’de Paris’te ölen sanatçının cenazesine bile sadece bir avuç insan katılmış.

Zamanında kıymeti anlaşılmayan ve sefil bir hayat sürmek zorunda bırakılan sanatçılar kervanının en önemli üyelerinden biri olan Oscar Wilde, kitapları, şiirleri, masalları ve oyunları kadar sıkça sarf ettiği özlü sözleriyle de tanınıyor. “Saf ve basit gerçek nadiren saftır ve hiç basit değildir”, “Deneyim, insanların hatalarına verdikleri isimdir”, “Hiç kimse geçmişini satın alabilecek kadar zengin değildir”, “Benimle ne kadar fazla kişi aynı fikirdeyse, yanılıyor olma ihtimalim o kadar büyüktür” gibi çok aranan, çok kopyalanan sözler söylemiştir.

Hapse girmeden önceki rahat zamanlarındaki yaşamında güzellik ve estetiği hep ön planda tutmuş, bir yandan duygusal yapısı, öte yandan sivri dili ve ukalalığıyla bilinen Wilde, küçük yaşta kaybettiği kız kardeşinin bir tutam saçını söylenene göre küçük bir zarf içinde her zaman yanında taşımış.

Masalları da var dedik ya tüm zamanların en acıklı masallarından biri olan “Bülbül ve Gül”ün de yazarı aynı zamanda Oscar Wilde. Hani genç öğrencinin sevdiği kızı baloya götürebilmesi için kırmızı bir güle ihtiyaç duyduğu masal... Sevdiği kız ancak kendisine kırmızı bir gül verirse kendisiyle dansa gideceğini söylemiş ama bahçesinde kırmızı güller olmadığı için ağlayan genç çocuğa âşık olan bülbül, onun için çiçeği bulmaya çalışmış. Ne yaptıysa bulamamış ama bir şey öğrenmiş: Dolunayda beyaz bir gülün dikenini kalbine saplarsa çiçek kırmızı bir güle dönüşecekmiş. Aşk için kendi canından vazgeçerek öğrenciye kırmızı bir gül vererek ölen bülbül, kalbimizi hep sızlatır ama daha da beteri, giydiği elbisenin rengine uymadığı için artık kırmızı gül istemediğine karar veren şımarık kız faktörü. Neyse uzatmayalım, isterseniz Oscar Wilde’ın tüm eserlerini İngilizce olarak şurada bulabilirsiniz.

Son eseri, hapishanede tanık olduğu bir idamı konu eden “The Ballad of Reading Gaol” olan Wilde hakkında filmler, diziler çekilmiş, oyunlar sahnelenmiş, yaşam öyküsü her zaman en çok ilgi çeken biyografiler arasında yer almıştır. “Wilde” isimli film bunlardan en popüler olanlarından biri.

Ayrılmalarından bir süre sonra ölen eski eşi, vefatından önce çocuklarının ve kendisinin soyadını Holland olarak değiştirmiş. Wilde’ın oğullarından Cyril 1. Dünya Savaşı sırasında öldürülmüş, diğer oğlu Vyvyan ise hayatta kalarak yazar ve çevirmen olmuş, 1954 yılında da anılarını yazmış. Oğlu Merlin Holland, büyükbabasının bazı çalışmalarını düzenleyerek yayımlamış.

Hani ünlü kişiliklerin ölürken sarf etmiş olduğu söylenen sözleri vardır ya Wilde bu konuda gayet gerçekçi bir yaklaşım sergilemiş: “Duvar kâğıdımla ben ölümüne düello ediyoruz. İkimizden biri gitmek zorunda”.

		Dorian Gray'in Portresi Oscar Wilde		Anasayfaya Eleştiri sayfasına

Dorian Gray'in PortresiOscar Wilde

Dorian Gray'in Portresi
Oscar Wilde